Brander

Wat

In de brandkop wekken dit soort toestellen een hoge temperatuur van om en bij de 600°C op, waarmee ongewenste kruidgroei kan bestreden worden. De brandkop staat op het uiteinde van een lange steel, met aan het bovenste uiteinde een handvat. Elektrische branders moeten via een verlengsnoer aangesloten worden op het stroomnetwerk; gasbranders zijn via een lange slang aangesloten op een gasfles.

Waar

Op alle soorten verhardingen - grind, tegels, klinkers, kasseien, maar ook gesloten verhardingen met barsten, en op alle materialen behalve hout.

Waarom

Een brander is geschikt als je een heel groot oppervlak verharding kruidvrij wil houden. Het dient om de bovengrondse delen van een ongewenste plant een korte hitteshock te geven. Hierdoor barsten de cellen open en zal de plant op korte tijd verdrogen. Het bodemleven wordt hierbij nauwelijks verstoord en de verharding houdt er geen schade aan over.

Wanneer

Je kan een brander in elk seizoen gebruiken, zowel bij droog als vochtig weer. Let bij droog weer wel extra goed op dat je niet per ongeluk iets in brand steekt!

Je begint best in de lente met het bestrijden van ongewenste kruidgroei en herhaalt het nog enkele keren in de zomer tot de planten definitief uitgeput zijn. Vooral bij ongewenste penwortelkruiden (bv. paardenbloem) is het best om de plantjes in een zo jong mogelijk stadium te bestrijden, zodat ze minder tijd hebben om reservestoffen in hun wortel op te slaan en sneller uitgeput geraken.

Hoe

Lees eerst en vooral aandachtig de gebruiksaanwijzing van je toestel. Neem de nodige veiligheidsmaatregelen voor jezelf en je omgeving. Verplaats objecten die gemakkelijk vuur kunnen vatten (rieten manden, overhangende sierplanten, deurmat, …) en kijk goed waar zich andere ontvlambare voorwerpen of planten bevinden die je niet opzij kan zetten. Gebruik de brander niet in de buurt van dood hout of verdorde bladeren, zeker niet na een droogteperiode in de zomer. Er zijn al enkele hagen en zelfs huizen in brand gevlogen bij het gebruik van een brander. Ga daarom eerst na of je niet toch met de hand of een ander mechanisch werktuig kan wieden, alvorens je onnodige risico’s neemt.

Je plaatst de brandkop op 0-5 cm (elektrisch) of 5-10 cm (gasvlam) boven de ongewenste plant en verhit ze voor 3-5 seconden (hoogste stand voor elektrische branders, ~600 °C). Het is niet de bedoeling om de plant te verschroeien; door de korte hitteshock zullen de plantencellen openbarsten en zal de plant op korte tijd verdrogen. Je kan eenvoudig testen of je lang genoeg verhit hebt door een blad tussen duim en wijsvinger te nemen en zacht te nijpen: wordt het drukpunt vochtig en verkleurt het donkergroen, dan was de hitteshock sterk genoeg. Je kan de planten daarna meteen wegvegen, maar nog gemakkelijker is het om bij zonnig weer een dag te wachten, tot ze volledig verdroogd zijn en ze dan op te ruimen.

Inspanning

Met een brander kan je grote oppervlakken redelijk eenvoudig en snel vrij maken van ongewenste kruiden, omdat je maar enkele seconden nodig hebt per plant. Hoe groter de plant, hoe langer je moet verhitten. Kies dus beter voor een regelmatig klein onderhoud dan eens per jaar een grote onderhoudsbeurt.

Je hoeft je tussendoor ook niet te bukken of andere fysieke inspanning te leveren, wat goed is voor je rug en knieën. Hou wel rekening met het gewicht dat je moet dragen: een elektrische brander draag je in zijn geheel met je armen, van een gasbrander kan je een gaspatroon op je rug dragen of moet je de gasfles naast je heen mee verplaatsen, wat best zwaar kan zijn. Let hierbij steeds op een rechte houding.

Sommige planten kunnen behoorlijk goed tegen hitte zoals bijvoorbeeld planten met grote wortelstelsels of dikke penwortels of met haren op het blad. Als je alleen maar gaat branden dan zullen deze onkruiden steeds meer opduiken. Ze vragen meer werk met de brander om weg te krijgen. Wissel daarom best technieken af: borstel of hark af en toe, of steek diepe wortels met een penwortelsteker uit.

Aandachtspuntjes

Beslis eerst of je een toestel op elektriciteit of op gas gaat aankopen. Elektrische branders werken altijd zonder open vlam en geven doorgaans minder brandrisico maar je hebt ook branders op gas waarbij alleen hete lucht op de planten komt en de vlam nergens te zien is.

Een elektrisch toestel stoot geen schadelijke stoffen uit, maar verbruikt wel energie (vermogen ~2000 Watt) en heeft een verlengsnoer en aansluiting op elektriciteit nodig. Een gasbrander is aangesloten op een gasfles of -patroon (propaan, butaan of een mengeling van beiden), maar heeft als voordeel dat je hem op plaatsen kan gebruiken waar je niet aan stroom geraakt.

De aankoopprijs van elektrische branders is wat hoger dan van gasbranders, maar je hebt er buiten je stroomverbruik geen extra kosten aan, terwijl je voor gasbranders regelmatig nieuwe patronen moet kopen of ze bijvullen. Hierdoor kunnen elektrische branders op termijn goedkoper uitvallen.

Een ander voordeel van elektrische branders is dat je er gerichter mee kan werken; met een gasvlam riskeer je ook planten rondom het ongewenste kruid te beschadigen. Verder let je best op het gebruikscomfort, zoals een voldoende lange kabel (bij elektrische branders), een uitschuifbaar middenstuk om de lengte van de brander te kunnen aanpassen aan je eigen postuur, en een comfortabel handvat (vooral bij elektrische branders belangrijk).